Αργιθέα. Στεκόμενη στο δυτικό κομμάτι των Αγράφων, οριοθετημένη με το μόνο τρόπο που μπορεί να γίνει αποδεκτός σε τούτα τα μέρη, με βουνά και ποτάμια. Οι άνθρωποί της σφυρυλατημένοι με τη μοναδικότητα αυτού του τόπου. Και με άποψη για τα επενδυτικά σχέδια που καταστρέφουν ολοκληρωτικά τις βουνοκορφές. Συγκρότησαν την Πρωτοβουλία Πολιτών, άρχισαν να συζητούν μεταξύ τους και να ενημερώνουν τους συγχωριανούς τους. Κάναμε μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με την Βασιλική και τον Γιώργο, μέλη της Πρωτοβουλίας. Θέσαμε και μας έθεσαν ερωτήματα, τα οποία εκτείνονται και πέρα από το απλό ερώτημα για το εάν θέλουμε ή όχι αιολικά στην Αργιθέα.
Πότε συγκροτήθηκε η Πρωτοβουλία πολιτών Αργιθέας; Και με ποια αφορμή;
Η ιδέα ίσως υπήρχε καιρό αλλά πήρε μορφή πριν ενάμιση χρόνο περίπου με αφορμή το ανελέητο ξεκοίλιασμα των βουνών και την ανεξέλεγκτη καταστροφή της φύσης. Θεωρήσαμε τότε, μια παρέα ανθρώπων, πως πρέπει να αντιδράσουμε και αποφασίσαμε να μαζέψουμε υπογραφές ενάντια στην εγκατάσταση αιολικών στην Αργιθέα, χωρίς να φανταστούμε πως η κίνηση αυτή θα είχε τόση απήχηση και συμμετοχή. 1.164 υπογραφές πόρτα πόρτα δεν είναι λίγες κάτω από τόσο δύσκολες συνθήκες!!! Υπογραφές Αργιθεατών!
Ποιά είναι γενικά τα αιολικά και υδροηλεκτρικά σχέδια για την περιοχή της Αργιθέας;
Στην περιοχή της Αργιθέας προβλέπεται να εγκατασταθούν περίπου 155 ανεμογεννήτριες και 8 υδροηλεκτρικά. Αλλά και κάποια άλλα που είναι υπό εξέταση.
Πώς θα περιγράφατε κοινωνικά την ευρύτερη περιοχή της Αργιθέας;
Η Αργιθέα αποτελείται από 24 χωριά που σφύζουν από ζωή κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά ερημώνουν κι εγκαταλείπονται σχεδόν κατά τους χειμερινούς. Ο μόνιμος πληθυσμός της είναι κυρίως κτηνοτρόφοι, συνταξιούχοι, ελάχιστοι ελεύθεροι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο του τουρισμού και της εστίασης, άνεργοι, με σχετικά χαμηλό βιοτικό επίπεδο και πολύ δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, κυρίως το χειμώνα. Με τέτοια δεδομένα, ανάκαμψη και πρόοδος δεν πιστεύουμε πως θα επέλθει καταστρέφοντας το φυσικό μας πλούτο και υπονομεύοντας κάθε βιώσιμο μέλλον. Τα αντισταθμιστικά των εταιριών δεν πρόκειται να βγάλουν την περιοχή από το τέλμα που βρίσκεται. Αντίθετα, πιστεύουμε πως θα την υποβαθμίσουν και αισθητικά και οικονομικά αφού θα ελαχιστοποιήσουν σημαντικά τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα.
Οι παρεμβάσεις ενημέρωσης στα χωριά της περιοχής τί ανταπόκριση έχουν από τον κόσμο;
Το γεγονός ότι οι υπογραφές ζητήθηκαν δια ζώσης κι όχι διαδικτυακά μας έδωσε τη δυνατότητα να έρθουμε σε επαφή και να μιλήσουμε με πολύ κόσμο, κι αυτό κυρίως ήταν το κέρδος της όλης προσπάθειας. Ο κόσμος έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον και βοήθησε πραγματικά με την υπογραφή του. Ο στόχος των υπογραφών επετεύχθη με τον καλύτερο τρόπο. Οι υπογραφές με το αντίστοιχο κείμενο απεστάλησαν σε όλους τους αρμόδιους πολιτικούς φορείς, τηρώντας όλες τις τυπικές διαδικασίες και δηλώνοντας έτσι τη θέση της τοπικής κοινωνίας απέναντι στην εγκατάσταση αιολικών στην περιοχή της Αργιθέας. Δε φάνηκε να ιδρώνει το αυτί κανενός. Εξακολουθούμε όμως να προσδοκούμε να λειτουργήσει η Πρωτοβουλία σαν ένας δίαυλος επικοινωνίας με όλους τους τοπικούς φορείς, συλλόγους, προέδρους, τοπικά συμβούλια, ώστε να μπορέσουμε να αναδείξουμε ακόμα πιο δυναμικά την αντίδρασή μας. Αυτό σημαίνει πως έννοιες όπως κοινοτισμός, κοινό συμφέρον, η έννοια του συμμετέχειν και του συναποφασίζειν, είναι για εμάς απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξή μας. Δυστυχώς η σαρωτική επέλαση της πανδημίας στάθηκε καταλυτική στην ευόδωση των προσδοκιών μας καθώς απαραίτητη προϋπόθεση ήταν η… συνάθροιση. Αλλά και σαν άτομα πάντα προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε και να κινητοποιήσουμε κόσμο μέσα από προσωπικές επαφές ή παρέες. Το πρόβλημα είναι ότι η Αργιθέα ζωντανεύει από κόσμο το καλοκαίρι, μετά ο καθένας επιστρέφει στο τόπο διαμονής και εργασίας του. Εκεί πιστεύουμε υπάρχει ένα μεγάλο κενό και το κενό αυτό πρέπει να το καλύψουν οι πολιτιστικοί σύλλογοι και οι συλλογικότητες της Αργιθέας που δραστηριοποιούνται στις πόλεις διαμονής Αργιθεατών.
Τα έργα στον Τύμπανο προχωρούν. Πώς φτάσαμε στο σημείο να μην μπορούμε να τα εμποδίσουμε; Υπήρξαν θέσεις εργασίας ή άλλα ανταποδοτικά; Μήπως έπεσε το βάρος στα αιολικά σχέδια σε Νιάλα και Βοϊδολίβαδο και δεν αντιληφθήκαμε τη σημαντικότητα που είχε γι’ αυτούς το έργο στον Τύμπανο;
Το πώς φτάσαμε ως εδώ είναι σίγουρα ένα καλό ερώτημα που έχει πολλές προεκτάσεις. Πιαστήκαμε στον ύπνο και λόγω κορονοϊού και λόγω έλλειψης ενημέρωσης, συντονισμού, οργάνωσης. Από την άλλη τα συμφέροντα των εταιριών είναι τεράστια, τα υπερκέρδη από ΑΠΕ ωθούν σε κάθε ασυδοσία και ανοσιούργημα κι όπου υπάρχει πολύ χρήμα μπαίνουν σε λειτουργία πολλοί «μηχανισμοί». Περιστασιακά απασχολήθηκαν ελάχιστα άτομα της περιοχής, είτε ως φύλακες είτε ως εργολάβοι. Περιστασιακά… Όταν το μεγαλύτερο αιολικό πάρκο στην Ευρώπη απασχολεί μόνιμα 3 άτομα φαντάζομαι πως μία τέτοια μπίζνα δε θα λύσει το τεράστιο πρόβλημα ανεργίας της περιοχής! Όταν το 1,7% του ανταποδοτικού τέλους καταβάλλεται στους δήμους (με ασταθές αποτέλεσμα λόγω ανέμου) από δωρεάν παραχωρημένο οικόπεδο, τότε καταλαβαίνεται φαντάζομαι τη λογική του όλου πράγματος. Ο υποσταθμός στον Τύμπανο είναι καθοριστικός. Ίσως έχεις δίκιο, πως δόθηκε βαρύτητα στη Νιάλα και στο Βοϊδολίβαδο και δεν είχαμε αντιληφθεί τη σημασία του Τυμπάνου, με αποτέλεσμα να βρουν ανοιχτό δρόμο. Όταν το καταλάβαμε και συγκεντρώθηκαν δυνάμεις αντίστασης εκεί ο εκφοβισμός, η καταστολή υπήρξε μεγάλη. Αν η αδιαφορία εκληφθεί από κάποιους ως συναίνεση, τότε ναι, συναίνεση υπήρξε.
Στην τελευταία διαδήλωση στον Τύμπανο η Πρωτοβουλία είχε κατεβάσει ένα πανό με τα λόγια ενός ινδιάνου σε πρόεδρο των ΗΠΑ πριν αιώνες. Πώς σας ήρθε σαν ιδέα;
«Συνεχίστε να μολύνετε τα κρεβάτια σας και μια μέρα θα πνιγείτε από την ίδια σας τη βρώμα». Η ιστορία επαναλαμβάνεται αιώνες τώρα. Από τη μία οι κατακτητές, ίδιοι, με την ίδια στολή κέρδους αλλά διαφορετικό πρόσωπο, κι από την άλλη οι ιθαγενείς, που προσπαθούν να υπερασπιστούν τη γη τους, την άυλη κληρονομιά τους, και να υψώσουν σημαία αντίστασης, σε έναν παντοδύναμο κατακτητή, που με στόχο το κέρδος δε σέβεται τίποτα, καταπατά και καταστρέφει βουνά, δάση, φυσικό περιβάλλον, βιοποικιλότητα, τη φυσική μας ταυτότητα εν τέλει… Κι όλα αυτά με το «έτσι θέλω», χωρίς καν να ερωτηθούμε. Όμως το περιβάλλον, η φύση, είναι το μεγάλο μας σπίτι κι απαιτεί την προσοχή, τη φροντίδα μας το σεβασμό μας. Κοιτάξτε γύρω. Το κλίμα αλλάζει… Ακραία καιρικά φαινόμενα επαναλαμβάνονται ανά τακτά διαστήματα. Πληθυσμοί κάποιων απαραίτητων ειδών για την ευημερία μας μειώνονται δραματικά, η πολυμορφία της ζωής στη γη χάνεται. Κι αυτές οι αλλαγές είναι ανθρωπογενείς. Τα αποτελέσματα επομένως από τη βίαιη παρέμβαση στο περιβάλλον, στο σπίτι μας δεν αφορούν μία συγκεκριμένη κοινότητα αλλά έχουν καταστροφικά αποτελέσματα για όλους μας.
Έχετε επαφές με άλλες συλλογικότητες ή δίκτυα της περιοχής;
Για να μιλήσουμε ξεκάθαρα, η επαφή, που φυσικά και υπάρχει, κυρίως με τα δίκτυα, δε φτάνει. Δυστυχώς η Αργιθέα ερημώνει, η ανασφάλεια που σου δημιουργείται να μένεις εδώ εντείνεται (κυρίως μετά τον Ιανό), η εγκατάλειψη είναι φανερή. Επιπρόσθετα, η πανδημία, η οικονομική κρίση, η απαισιόδοξη μελλοντική οπτική δημιούργησαν μία διάθεση εσωστρέφειας στους περισσότερους και κατά συνέπεια και σε συλλογικότητες. Οι φιλότιμες και αξιέπαινες προσπάθειες φίλων να αφήνουν τις δουλειές τους και να παραβρίσκονται σε κάθε κάλεσμα δικτύου είναι πολύ σημαντικές αλλά δυστυχώς δε φτάνουν. Οι τοπικές συλλογικότητες απενοχο- ποιούνται με το να υποστηρίζουν πως «κι εμείς κατά είμαστε…» αλλά κι αυτό δε φτάνει. Κατά τ’ άλλα, η πρωτοβουλία διαθέτει σελίδα στο facebook «ενάντια στην εγκατάσταση των αιολικών στην Αργιθέα» μέσα από την οποία ενημερώνουμε και ερχόμαστε σε επαφή με άλλες συλλογικότητες.
Υπάρχουν σχέσεις με πολιτιστικούς συλλόγους των χωριών;
Η Αργιθέα με την πλούσια πολιτιστική της κληρονομιά έχει πολλούς πολιτιστικούς συλλόγους, που και δουλειά έχουν κάνει και συνεχίζουν να κάνουν για τη διάσωση της παράδοσης και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Κάποιοι από αυτούς υπήρξαν συνοδοιπόροι στην προσπάθειά μας για τη συγκέντρωση των υπογραφών κι ελάχιστοι δραστηριοποιήθηκαν εμπράκτως ενάντια στην εγκατάσταση αιολικών στην Αργιθέα. Ένας απ’ αυτούς, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βραγγιανιτών είναι επίσης ευαισθητοποιημένος στο θέμα και αυτό το καλοκαίρι διοργάνωσε ημερίδα ενημέρωσης με ικανοποιητική συμμετοχή, υπό την αιγίδα του Δήμου Αργιθέας. Ίσως οι σύλλογοι θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν πως το περιβάλλον, η φύση, ανήκουν κι αυτά στην άυλη κληρονομιά μας και θα πρέπει να εντάξουν τη διάσωση και προστασία τους στις άμεσες προτεραιότητές τους αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες είτε ενημερωτικές είτε κινηματικές.Και για να γυρίσουμε στον Ινδιάνο φύλαρχο: «Αυτό το λαμπερό νερό που κυλάει στα ρέματα και στους ποταμούς δεν είναι απλά νερό αλλά το ίδιο το αίμα των προγόνων μας. Αν σας πουλήσουμε γη θα πρέπει να θυμάστε ότι είναι ιερή και πρέπει να διδάξετε στα παιδιά σας ότι είναι ιερή και ότι κάθε φευγαλέα αντανάκλαση στο καθαρό νερό των λιμνών εξιστορεί γεγονότα και αναμνήσεις για τη ζωή του λαού μου». Εδώ φυσικά μιλάμε για ξεπούλημα χωρίς καν να ρωτηθούμε.Παρά το κάλεσμα οι περισσότεροι σύλλογοι δεν ανταποκρίθηκαν επαρκώς, στάση που ας ερμηνευτεί από τον καθένα όπως νομίζει.
Τί θα μπορούσαμε να πούμε ότι χρειάζεται η Αργιθέα σήμερα; Ποιά είναι η αντιπρόταση απέναντι στις επενδύσεις αιολικών στην περιοχή;
Εμείς θέλουμε μια Αργιθέα βιώσιμη, ζωντανή. Το συγκριτικό της πλεονέκτημα είναι ο φυσικός της πλούτος και η μοναδικότητα του τοπίου. Άρα, το πρώτο που μας ενδιαφέρει είναι να διαφυλάξουμε αυτό το τοπίο, να το προστατέψουμε και να το αναδείξουμε ως κληροδότημα στις επόμενες γενιές, ως ένδειξη σεβασμού στη φυσική ισορροπία και ως ευκαιρία και προοπτική για οποιαδήποτε δραστηριοποίηση σε μορφές ήπιου εναλλακτικού τουρισμού. Τα ανταποδοτικά των εταιριών είναι μια βλακώδης διλημματική ανισορροπία ανάμεσα στα υποτιθέμενα κέρδη και την καταστροφή του φυσικού μας πλούτου άρα και την υπονόμευση του μέλλοντος της περιοχής. Στην Αργιθέα το τοπίο θα αλλοιωθεί από βιομηχανικά συστήματα ΒΑΠΕ. Ζητάμε την άμεση απομάκρυνση των τεράστιων αιολικών εγκαταστάσεων των εταιριών που καταστρέφουν το τοπίο, λυμαίνονται τα κέρδη και υπονομεύουν το μέλλον της περιοχής. Να προστατευτούν τα υψηλού φυσικού κάλλους τοπία και οι περιοχές Natura από τα αιολικά πάρκα ως δέσμευση για την υγεία του περιβάλλοντος. Να τεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων από δήμους, περιφέρειες συλλογικότητες η ενεργειακή αυτοδυναμία από ήπιες μορφές ενέργειας. Αυτό βέβαια προϋποθέτει την αποσύνδεση από τις, κεντρικά διανεμόμενες, ενέργειες όπου τα κερδοσκοπικά συμφέροντα κυμαίνονται σε υψηλές τιμές. Τοπικά ενεργειακά δίκτυα θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην ενεργειακή αυτοδυναμία των δήμων με απαραίτητη προϋπόθεση την αυτοοργάνωση των κοινοτήτων. Καταλήγουμε λοιπόν στην έννοια του κοινοτισμού και πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει ως βάση και προϋπόθεση σε μία τοπική κοινωνία αν θέλει να είναι ζωντανή, δημοκρατική ανεξάρτητη και βιώσιμη. Άρα το θέμα είναι βαθύτερο και ουσιαστικότερο από το απλό ερώτημα αν θέλουμε ή όχι αιολικά στην Αργιθέα.
Τί θα μπορούσατε να πείτε ότι χρειάζεται ο αγώνας υπεράσπισης των βουνών σήμερα για να εμπλουτιστεί και να καταφέρει ένα αποτέλεσμα;
Χρειάζεται ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών. Να καταλάβει η τοπική κοινωνία πως κανένας δεν έχει το δικαίωμα να μπαίνει κάποιος στο σπίτι σου, να σου πετάει ένα ξεροκόμματο και να σου παίρνει κομμάτι από αυτό, χωρίς καν να σε ρωτήσει. Να ισχυροποιήσει το λόγο της και τη θέση της και σαν άτομα και κυρίως σα φορείς. Βαρεθήκαμε να ακούμε, όσο κι αν προσπαθούμε, τη φράση: «Έλα μωρέ, ό,τι και να κάνετε αυτοί θα τις βάλουν τις ανεμογεννήτριες». Ήταν και είναι για πολλούς λόγους το πιο απογοητευτικό αυτή η φράση. Κυρίως γιατί δείχνει παραίτηση, ηττοπάθεια, αδυναμία να υψώσεις φωνή, θέση… έλλειψης κοινής συνείδησης, πολιτικού λόγου, αδιαφορία να αντισταθείς και να παλέψεις για το σπίτι σου. Κάνουμε κάλεσμα ξανά μέσα από την εφημερίδα σας σε όλους τους τοπικούς φορείς και τις συλλογικότητες να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να σταματήσουμε τη λεηλασία των βουνών μας. Μετά την καταστροφή κανείς δε θα σου αποκαταστήσει το τοπίο. Δεν είναι ο τόπος μας δωρεάν οικόπεδο για εκμετάλλευση. Αν δεν αντιδράσουμε, θα είναι αργά. Τα δίκτυα και οι άλλες συλλογικότητες έχουν κάνει μεγάλο αγώνα και σοβαρή δουλειά μέχρι τώρα, και στο επίπεδο της ενημέρωσης και στο επίπεδο των νομικών παρεμβάσεων αλλά και στο επίπεδο των κινηματικών διεκδικήσεων. Ας δούνε λίγο το θέμα του καλύτερου συντονισμού μεταξύ τους για να είναι ο αγώνας μαζικότερος και πιο στοχευμένος.