Το Παυσίλυπο, ένα πάρκο για την παύσις της λύπης, δημιουργήθηκε στο κέντρο της Καρδίτσας το μακρινό 1901. Στις ημέρες μας η λύπης είναι μάλλον το πιο ευγενικό από τα συναισθήματα που έχουν δημιουργήσει σε ένα μεγάλο κομμάτι της τοπικής κοινωνίας τα σχέδια ανάπλασής του. Όχι μόνο ως προς το πόσο συμπεριληπτικά μπορεί να (μην) είναι για τους χρήστες του και τις ανάγκες της πόλης, όσο και για την διαδικασία που ακολουθήθηκε από την δημοτική αρχή.
Φωτό / Το άγαλμα της Μάνας. Αναπαράσταση της γυναίκας του μόχθου, του θεσσαλικού κάμπου.
Η μελέτη της ανάπλασης και ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός του ‘84
Τον Φλεβάρη του 2022 γίνεται αντιληπτό ότι κάτι σοβαρό κινείται γύρω από το Παυσίλυπο όταν ο δήμαρχος Β. Τσιάκος στέλνει στους δημοτικούς συμβούλους μία προμελέτη ανάπλασης του πάρκου και της πλατείας Πλαστήρα που έχει εκπονήσει η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων προκειμένου να συζητηθεί στο επερχόμενο δημοτικό συμβούλιο. Το έργο προβλέπεται να χρηματοδοτηθεί με 8 εκατομμύρια ευρώ από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και δίνεται ένα χρονικό περιθώριο λιγότερο των 10 ημερών για να εκφραστούν οι όποιες απόψεις πάνω στην μελέτη προτού αυτή κατατεθεί και επίσημα σαν πρόταση. Τα στενά χρονικά περιθώρια για να μην χαθεί η χρηματοδότηση θα επικαλεστεί ο Δήμος και για τη διαδικασία δημοπράτησης του έργου, καθώς δεν επιλέγεται ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός αλλά το σύστημα της μελέτης-κατασκευής.
Η μελέτη που παρουσιάστηκε βασίστηκε στον πανελλήνιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που είχε γίνει το 1984 για την αναδιαμόρφωση του πάρκου σύμφωνα με τις ανάγκες που είχαν αξιολογηθεί εκείνη την εποχή (ενοποίησή του με την πλατεία Πλαστήρα, ανθόκηπος, επέκταση του πρασίνου, μετατροπή των γύρω δρόμων σε πεζόδρομους κ.α.). Το πρώτο βραβείο το είχε κερδίσει η ομάδα αρχιτεκτόνων που αποτελούνταν από τους Ορέστη Βιγγόπουλο, Νίκο Γεωργιάδη, Ανδρομάχη Δαμαλά και Παναγιώτα Μαμαλάκη. Η τελευταία αναμόρφωση του πάρκου σύμφωνα με εκείνον τον διαγωνισμό έγινε το 1992, διατηρώντας κάποια στοιχεία του, με αρκετές μετατροπές όμως στο αρχικό σχέδιο.
Σήμερα, τα σχέδια ανάπλασης περιλαμβάνουν εκτεταμένες παρεμβάσεις με σημαντικότερες τις εκτεταμένες κατασκευές με υδάτινα στοιχεία, την αντικατάσταση του εξοπλισμού του πάρκου (παγκάκια, φώτα κτλ.), την αναμόρφωση του χώρου όπου βρίσκονται τα παγόνια, την αντικατάσταση των υλικών του τάπητα στα δρομάκια στο εσωτερικό του και την αναμόρφωση της πλατείας Πλαστήρα με την κατασκευή χώρων με πέργκολες για τα τραπεζοκαθίσματα των γύρω μαγαζιών. Οι τρεις διαγωνισμοί που έχουν γίνει μέχρι στιγμής έχουν κριθεί άγονοι για διαφορετικούς, κάθε φορά, λόγους, ενώ όταν έκλεινε η ύλη του περιοδικού προετοιμάζονταν ένας νέος, τέταρτος, καθώς εάν δεν υπογραφεί σύμβαση μέχρι τον Μάιο του 2024 το έργο θα απενταχθεί από το πρόγραμμα χρηματοδότησης.
Σιωπή και fast track διαδικασίες
Η ανάπλαση ενός πάρκου που αποτελεί τοπόσημο για την πόλη, συνδεδεμένο όσο τίποτε άλλο με την καθημερινή ζωή σε αυτήν, τις αναμνήσεις του καθενός και της καθεμιάς και την κάλυψη βασικών αναγκών στο σήμερα, δρομολογήθηκε με διαδικασίες fast track. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να μιλήσουμε για οποιαδήποτε υποψία δημόσιας διαβούλευσης όταν για αυτήν δίνεται χρονικό περιθώριο μόλις 9 ημερών με πρόσχημα να μην χαθούν οι ημερομηνίες. Η σιωπή του Δήμου όλους τους προηγούμενους μήνες γύρω από αυτό το σχέδιο είναι χαρακτηριστική. Μόλις τέσσερις μήνες νωρίτερα, τον Σεπτέμβριο του 2021, στον δημόσιο απολογισμό του δημάρχου η ανάπλαση του Παυσιλύπου δεν αναφέρθηκε καν στα «έργα στα οποία ο Δήμος Καρδίτσας συμβάλει αποφασιστικά στην πρόοδο και την υλοποίησή τους». Δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι η υπογειοποίηση των κάδων, ο περιφερειακός μπροστά από τον ΟΣΕ, η κατασκευή του προπονητικού κέντρου της Αναγέννησης, το αστυνομικό μέγαρο, το ειδικό σχολείο είναι έργα που χρήζουν συγκεκριμένης αναφοράς στον προγραμματισμό αλλά η ανάπλαση του εμβληματικού και ιστορικού Παυσιλύπου όχι. Επιλέχθηκε λοιπόν η απόκρυψη ή συνέβη κάτι άλλο;
Η φημολογία στην πόλη πάει και έρχεται. Αλλά όταν επιλέγεις να επικεντρώσεις τα αυτιά σου σε αυτήν κινδυνεύεις να χάσεις μία σειρά άλλων ζητημάτων τα οποία έχουν πραγματική βάση και τα διακυβεύματά τους μπορεί να είναι πολύ σημαντικά. «Όταν πας σε ένα πάρκο να κάνεις επέμβαση πριν φτάσεις εκεί υπάρχει μια διαδικασία ενεργειών που πρέπει να ακολουθήσεις. Αυτό το πράγμα ο Δήμος δεν το έχει κάνει», μας λέει ο δασολόγος Νίκος Παληχωρίτης. «Ως πάρκο διέπεται από την δασική νομοθεσία η οποία προστατεύει τα πάρκα και τα άλση γι’ αυτόν τον λόγο. Έπρεπε να συντάξει ο Δήμος μια διαχειριστική μελέτη που να ορίζει το είδος των επεμβάσεων που πρόκειται να γίνουν στο πάρκο. Δεν το έκανε αυτό». Στη σύνταξη της μελέτης συμμετέχουν αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί και μηχανολόγοι μηχανικοί, ούτε ένας όμως δασολόγος ή γεωπόνος. Πώς γίνεται λοιπόν ο δήμαρχος να μιλάει για περισσότερο πράσινο, για περισσότερα δέντρα, όταν δεν συμμετέχει όμως στο σχεδιασμό ούτε μία ειδικότητα σχετική με αυτό; Ο Παληχωρίτης αναφέρει ότι «το έργο προβλέπει εγκατάσταση πράσινου δαπάνης μόλις 57.400€ στο σύνολο των 4,7 εκατομμυρίων ευρώ. Ποσοστό 1,22%. Αυτό είναι ένα ποσό ευτελές τουλάχιστον για ένα πάρκο που το κυρίαρχο στοιχείο είναι το πράσινο». Ο Αποστόλης Μπραϊνιώτης, γεωπόνος στο επάγγελμα, ήταν προϊστάμενος πρασίνου στο Παυσίλυπο για 20 χρόνια, μέχρι την συνταξιοδότησή του. Θυμάται ότι το θέμα του πρασίνου του πάρκου αρκετές φορές ήταν ριγμένο σε σχέση με άλλα έργα κατασκευαστικού χαρακτήρα που προκρίνονταν, όπως για παράδειγμα η γέφυρα από την πλευρά της οδού Γαρδικίου. «Έρχεται μια γεωπόνος ένα φθινόπωρο για να ησυχάσει τα πνεύματα, να μην υπάρχουν αντιδράσεις, θα βάλουμε λέει στον δρόμο που διασχίζει το παυσίλυπο λεμονιές, νεραντζιές. Της λέω, πήρες στοιχεία μετεωρολογικά για να δεις τί θερμοκρασίες κάνει εδώ; Λέει όχι. Της λέω, αυτά τα δέντρα στην γλάστρα τα κρατάμε τον χειμώνα, αν δεν τα βάλουμε μέσα ξεραίνονται. Μόλις κατάλαβε ότι ήταν εκτός πραγματικότητας λέει κάνε ότι καταλαβαίνεις εσύ που ξέρεις τα πράγματα. Οπότε έτσι ξεκινήσαμε να φτιάξουμε και το Παυσίλυπο».
Πλάτσα-πλούτσα, έχουμε γίνει λούτσα
Σε αντίθεση με το πράσινο, το υδάτινο στοιχείο φαίνεται να είναι η πιο φαντασμαγορική πρόταση της μελέτης και αναπόφευκτα καταλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης που γίνεται. Τα συντριβάνια μπροστά από το αναψυκτήριο και στον χώρο όπου σήμερα βρίσκεται η παιδική χαρά, μαζί με έναν περιμετρικό αύλακα που θα κατασκευαστεί στην νότια και ανατολική πλευρά, εκεί όπου τώρα βρίσκονται τα παρτέρια και το άγαλμα της Μάνας, προκαλούν σεβαστές επιφυλάξεις. «Στο χώρο της παιδικής χαράς η προμελέτη τοποθετεί σιντριβάνια σημαντικής αναλογικά έκτασης. Ή μικραίνει την παιδική χαρά ή κόβει δέντρα», αναφέρει σε ένα δημόσιο κείμενό της μία ομάδα επιστημόνων της πόλης που παρενέβη το προηγούμενο καλοκαίρι σχετικά με την ανάπλαση. Ο αύλακας θα δημιουργήσει ένα τεχνητό εμπόδιο και θα κατατμήσει τον σημερινό ενιαίο χώρο μεταξύ της πλατείας Πλαστήρα και του πάρκου. Σε μία πόλη όπου η δημοτική αρχή δεν μπορεί να διασφαλίσει τη σταθερή λειτουργία του σιντριβανιού στην κεντρική της πλατεία, εύλογα θα αναρωτιόταν κάποιος πώς μπορεί να πείσει τους δημότες της ότι θα το πετύχει αυτό σε μία πιο διευρυμένη υδάτινη κατασκευή όπως είναι αυτή που σχεδιάζεται στο Παυσίλυπο.
Η αλήθεια είναι ότι το υδάτινο στοιχείο δεν έχει λείψει ποτέ από διάφορες προηγούμενες εκδοχές ανάπλασης και λειτουργίας τόσο του Παυσιλύπου όσο και της πλατείας Πλαστήρα. Την δεκαετία του ‘70 στη μέση της πλατείας υπήρχε ένα μεγάλο συντριβάνι σε πλήρη αρμονία με την είσοδο του πάρκου. Στο Παυσίλυπο το 1935 κατασκευάζονται δύο μικρές τεχνητές λίμνες με περίτεχνα πελεκημένες πέτρες από τον αθηναίο ζωγράφο Γιόχαν Ρωμενό. Το 1992, στην τελευταία ανάπλαση του πάρκου, η οποία όπως αναφέραμε έγινε βάση του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού του 1984 που χρησιμοποιείται και τώρα, αυτές θα καταστραφούν. Η παρουσία, λοιπόν, του υδάτινου στοιχείου στο Παυσίλυπο δεν αποτελεί μία ρηξικέλευθη αρχιτεκτονική πρόταση αλλά κάτι που έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν και έχει συναντήσει τα όριά του. Πόσο μάλλον σε μία πόλη που τους καλοκαιρινούς μήνες αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα όχι μόνο με τον πληθυσμό των κουνουπιών αλλά και ύδρευσης και άρδευσης.
Και πώς συνδέονται οι λιμνούλες με το πρόβλημα ύδρευσης της πόλης; Ο Αποστόλης Μπραϊνιώτης θυμάται και πάλι. «Όταν είχαν κάνει την μελέτη για το πάρκο μου λέει μια συνάδελφος μηχανικός, τώρα θα το γεμίσω με πράσινο. Και της λέω, πώς θα την ποτίζουμε τόση έκταση; Αμάν λέει… Και τότε προσθέσανε μια δαπάνη για να γίνει μια πομόνα στην γωνία Εμμανουήλ και Γαρδικίου. Μετά από 6-7 χρόνια άρχισε αυτή η πομόνα να βγάζει άμμο πολύ. Φέραμε κάποιον μάστορα, την καθάρισε και λειτούργησε ξανά. Όταν έφυγα εγώ πριν 10 χρόνια [σ.σ. το 2010] άρχισε να κάνει νούμερα, έκλεισε εντελώς. Και αναγκάστηκαν οι καινούργιοι, για να μην ξεραθούν τα πάντα, να συνδέσουν από την Εμμανουήλ το σύστημα ύδρευσης με τον αγωγό που ποτίζει το Παυσίλυπο. Και έκαναν μικρές γεωτρήσεις, όχι πολύ βαθιές, και με λίγο νερό από αυτές με λίγο από την ύδρευση, έτσι ποτίζεται το πάρκο».
Και με τα τραπεζοκαθίσματα τί γίνεται;
Η πόλη στα κεντρικά της σημεία, εκεί όπου έχει στηθεί η πιάτσα της βιομηχανίας της διασκέδασης, είναι αδιάβατη εδώ και πολλά χρόνια. Από την πλατεία Δικαστηρίων και την πλατεία Ελευθερίας (κεντρική), μέχρι την Ηρακλείτου, την Χατζημήτρου, τον κεντρικό πεζόδρομο και την πλατεία Πλαστήρα οι επεκτάσεις των τραπεζοκαθισμάτων σε δημόσιο χώρο έχουν γίνει τόσο μόνιμες όσο και οι αυθαίρετες κατασκευές που έχουν στήσει οι μαγαζάτορες. Και ενώ αυτή η κατάσταση δεν φαίνεται να υπάρχει η διάθεση να αντιστραφεί (κάποια σπασμωδικά πρόστιμα που βεβαιώνονται λειτουργούν απλά ως εισροές στα ταμεία του Δήμου), στην ανάπλαση της πλατείας Πλαστήρα σχεδιάζεται η κατασκευή μίας σειράς από πέργκολες περιμετρικά της, εκεί όπου τώρα είναι κατειλημμένη από τραπεζοκαθίσματα, με τον Δήμο να ισχυρίζεται ότι έτσι θα οριοθετηθεί και θα περιοριστεί η επέκταση των μαγαζιών. Αντί για την απελευθέρωση δημόσιου χώρου λοιπόν θα κατασκευαστεί ένα ντεκόρ για τα μαγαζιά της εστίασης δίνοντάς τους μάλιστα την δυνατότητα να επιλέξουν τα ίδια τα υλικά τα οποία θα τοποθετήσουν στην οροφή της πέργκολας.
Πλατεία δημαρχείου ή πώς να συνδέσεις τα ασύνδετα
Μία μελέτη, με όμορφα λόγια, εύκολα μπορεί να προβάλει μία φουτουριστική εικόνα στον αναγνώστη της, το κρίσιμο σημείο όμως είναι τί συμβαίνει όταν αντιπαρατίθεται στο πραγματικό πεδίο. «Στην ανατολική πλευρά του πάρκου, η σύνδεση με το νέο δημαρχείο της πόλης προβλέπεται να γίνει με μία νέα εμβληματική είσοδο απέναντι από το δημαρχείο, η οποία δεν υπήρχε μέχρι σήμερα», αναφέρεται. Και φυσικά το γνωρίζουμε ότι δεν υπήρχε αυτή η είσοδος μέχρι σήμερα καθώς στη θέση της υπάρχουν δέντρα και πράσινο τα οποία πλέον σχεδιάζεται να καταστραφούν για να δημιουργηθεί στη θέση τους η πλατεία δημαρχείου, με συντριβάνια και ζαρντινιέρες. Επιπρόσθετα, η υπόγεια δεξαμενή συλλογής και φιλτραρίσματος όμβριων υδάτων που προβλέπεται σε αυτήν την πλευρά απαιτεί εκσκαφή βάθους 3 μέτρων, κάτι που θα απειλήσει πολύ σοβαρά το εκτεταμένο ριζικό σύστημα των δέντρων που βρίσκονται εδώ και δεκαετίες στο σημείο. Η σκληρή αλήθεια είναι ότι πραγματική σύνδεση του δημαρχείου με το Παυσίλυπο δεν μπορεί να υπάρξει όσο διέρχεται ανάμεσα τους η οδός Μυρμιδόνων, ένας βασικός κυκλοφοριακός άξονας εισόδου στην πόλη, ακόμα και τουριστικών λεωφορείων όπως αναφέρει και η ίδια η μελέτη ανάπλασης.
Το αναψυκτήριο, μία πονεμένη ιστορία
Στο κέντρο του Παυσιλύπου υπάρχει μία πονεμένη ιστορία που έχει να κάνει με το αναψυκτήριο του. Αποτελεί ίσως το πιο εμφανές σημάδι του πώς μέσα στις δεκαετίες έχει εμπορευματοποιηθεί η χρήση του πάρκου. Από τις βιβλιοπαρουσιάσεις, τις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, τις συναντήσεις συλλογικοτήτων και πολιτιστικών ομάδων μέχρι τις συναυλίες, τα γυμνασιακά και τα λυκειακά πάρτι που φιλοξενούνταν δωρεάν στον χώρο του, φτάσαμε στην παραχώρησή του σε έναν ιδιώτη (από την άνοιξη του 2022) και στην αυστηρά εμπορευματική του χρήση. Μία μεγάλη πληγή — και προφανώς ανάγκη — της πόλης είναι ότι σήμερα δεν υπάρχει κανένας κλειστός χώρος τους χειμερινούς μήνες που να μπορεί να φιλοξενήσει, χωρίς κάποια χρήματα για την ενοικίαση του, ανθρώπους και ομάδες που θέλουν να πραγματοποιήσουν μία εκδήλωση, μία συνάντηση, ένα δρώμενο. Το δημοτικό αναψυκτήριο του Παυσιλύπου κάποτε έδινε αυτές τις ευκαιρίες, όπως το φθινόπωρο του 2019 όταν η μεγάλη πανελλαδική διαδήλωση που έγινε στην πόλη ενάντια στην εγκατάσταση αιολικών εργοστασίων στα Άγραφα κατέληξε εκεί και πραγματοποιήθηκε στο χώρο του μια ζωντανή ανοιχτή συνέλευση με τη συμμετοχή 300 ανθρώπων. Το αναψυκτήριο ήταν ζωντανό κομμάτι της Καρδίτσας, έδινε ώθηση σε ανθρώπους για να παράξουν πολιτισμό, διασκέδαση, πολιτική η οποία δεν μπορούσε να χωρέσει στα αυστηρά εμπορευματικά πρότυπα της υπόλοιπης πόλης.
Ένα πάρκο, όλες οι φυλές της πόλης
Το Παυσίλυπο επιτελεί έναν πολύ σημαντικό ρόλο για την πόλη. Δεν είναι απλά ένα πράσινο πάρκο στο κέντρο της Καρδίτσας. Είναι ένας δημόσιος κοινωνικός χώρος, απ’ αυτούς που λείπουν, και γι’ αυτό απ’ άκρη σε άκρη του είναι γεμάτος ζωή. Σε αυτό θα συναντήσεις όλες τις φυλές της πόλης: σκασιαρχεία μαθητών από τα σχολεία, γρήγορες τζούρες τσιγάρων στα διαλείμματα των απογευματινών φροντιστηρίων, το παρασκευιάτικο βραδινό ραντεβού όλων των σχολείων της πόλης στην δυτική πλευρά του, τα παθιασμένα φιλιά που γεννούν τους πρώτους έρωτες στα πιο κακοφωτισμένα σημεία του, το άραγμα της άγριας νεολαίας στον «λόφο» στην σκιά της Μάνας, τους γονείς με τα καροτσάκια να λιώνουν τις σόλες τους στην ηλιόλουστη πλατεία Πλαστήρα, άλλους να κοινωνικοποιούνται στην παιδική χαρά, τους γεροντότερους αυτής της πόλης να ξαποσταίνουν στα παγκάκια και τα πεζούλια και να ξεγελούν την μοναξιά της ηλικίας και του σπιτιού. Αλλά, που και που και την πρέζα, που όσο και αν θέλουμε να την κρύψουμε δεν παύει να αποτελεί ένα κοινωνικό σύμπτωμα της εποχής και της πόλης.
Στα σχέδια ανάπλασης του Παυσιλύπου κάποιες από αυτές τις φυλές αποκλείονται και κάποιες άλλες πρέπει να αλλάξουν άρδην το κοινωνικό τους αποτύπωμα προκειμένου να βρουν τον χώρο τους στο νέο Παυσίλυπο. Ο σχεδιασμός ανάπλασης του πάρκου ξεκίνησε από-τα-πάνω, δηλαδή από μία ιεραρχική πυραμίδα στην κορυφή της οποία βρίσκεται η δημοτική αρχή, χωρίς να υπάρχει καμία επιθυμία συμπερίληψης των αναγκών των από-τα-κάτω, δηλαδή των δημοτών. Όλη αυτή η ιστορία φαίνεται να ξεκίνησε επειδή μέσω συγκεκριμένων διαύλων εξασφαλίστηκε μία χρηματοδότηση 8 εκατομμυρίων ευρώ για το συγκεκριμένο και μόνο έργο, ένα έργο το οποίο, όπως παραδέχεται δημόσια και ο δήμαρχος, δεν είναι από αυτά που χρειάζεται κατά προτεραιότητα η πόλη. Το Παυσίλυπο προφανώς και έχει ανάγκη κάποιων ήπιων παρεμβάσεων συντήρησης του πρασίνου, αποστράγγισης και αντικατάστασης φθαρμένου εξοπλισμού, παρεμβάσεις οι οποίες, με όρους πραγματικούς και όχι φαντασμαγορικούς, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να κοστολογηθούν στα 8 εκατομμύρια ευρώ. «Αυτά είναι μικρά έργα, με 8 εκατομμύρια ευρώ φτιάχνεις δύο λύκεια. Το νέο 1ο Λύκειο Καρδίτσας στοίχισε 4 εκατομμύρια», λέει ο Νίκος Παληχωρίτης.
Εάν γύρω από τα σχέδια ανάπλασης του Παυσιλύπου διακρίνουμε σημάδια αμετροέπειας της τοπικής εξουσίας, δεν μπορούμε απλά να της το καταλογίσουμε και να συνεχίσουμε την καθημερινότητά μας σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Η συγκυρία είναι πολύ κρίσιμη για να αφήσουμε ένα ιστορικό πάρκο που αποτελεί κομμάτι της προσωπικής ιστορίας και διαδρομής του κάθε κατοίκου, να καταστραφεί έτσι εύκολα. Οι ανάγκες των ανθρώπων της πόλης πρέπει να καθορίζουν τα έργα που γίνονται σε αυτήν και όχι οι χρηματοδοτήσεις από κάποια ταμεία και κάποιους οργανισμούς που καμία σχέση δεν έχουν με αυτήν αλλά θέλουν βίαια να καθορίσουν τη μορφή της. Στην πόλη όπου το έργο της ανακατασκευής του κεντρικού πεζόδρομου και της πλατείας, γεμάτο κακοτεχνίες, δεν έχει ολοκληρωθεί δύο χρόνια μετά, πιστεύουμε ότι υπάρχει ανάγκη για ένα «μητροπολιτικό πάρκο» όπως διατείνεται ο δήμαρχος; Υπάρχει κάποιος σε αυτήν την πόλη που πιστεύει ότι θα σταματούν πιο πολλοί επισκέπτες και τουρίστες στην Καρδίτσα γιατί το Παυσίλυπο θα έχει λιμνούλες και κανάλια νερού, τη στιγμή που όλοι και όλες γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η πόλη είναι σύντομο πέρασμα για την λίμνη Πλαστήρα και τα Άγραφα; Τα οποία κάθε μέρα που περνάει υποβαθμίζονται όλο και περισσότερο και απειλούνται περαιτέρω με τις άδεις που δίνονται για αιολικά εργοστάσια;
Η Καρδίτσα έχει ανάγκη το πάρκο που αγαπήσαμε και ζήσαμε όλες αυτές τις δεκαετίες, λειτουργικό και πράσινο. Έχει ανάγκη και ένα αναψυκτήριο όπως παλιά, ανοιχτό στους ανθρώπους της πόλης που παίρνουν πρωτοβουλίες να κάνουν πράγματα, στην φιλοξενία εκδηλώσεων και συναντήσεων πέρα από τη λογική του αντιτίμου.
Σύντομη ιστορία του κήπου
Στα τέλη του 19ου αιώνα ο τόπος του Παυσιλύπου ήταν χέρσος με έναν μυλαύλακα να τον διαπερνά και την εβδομαδιαία ζωαγορά του νομού να γίνεται εκεί. Το 1900 ο τότε δήμαρχος της πόλης Στέργιος Λάππας – και ενώ ο Δήμος είχε εξασφαλίσει την ιδιοκτησία του χώρου που παλαιότερα ήταν τσιφλίκι της συνοικίας των Καμινάδων — ανέθεσε στον μηχανικό Γιώργο Φώσκολο να σχεδιάσει τον κήπο. Φυτεύτηκαν δένδρα, λουλούδια, σχεδιάστηκε ένας Ανθώνας στα πρότυπα του τότε Εθνικού Κήπου στην Αθήνα και κατασκευάστηκε ένα καλαίσθητο περίπτερο το οποίο παρέπεμπε στην βαυαρική αρχιτεκτονική της εποχής. Εκεί θα φιλοξενούνται τακτικά μουσικές, θεατρικές και καλλιτεχνικές παραστάσεις.
Η ύδρευση της πόλης αποτελούσε πρόβλημα ήδη από εκείνα τα χρόνια και αναπόφευκτα το ίδιο συνέβαινε και με την άρδευση του Παυσιλύπου. Ο μυλαύλακας που διαπερνούσε την βόρεια πλευρά του, πέρα από τις αρδευτικές ανάγκες του κήπου σε κάποιες περιπτώσεις ξεδίψασε και τους καρδιτσιώτες όταν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα είχε καταστραφεί ο τουρκικός πήλινος αγωγός που μετέφερε το νερό από την Παπαράντζα στην πόλη. Το ίδιο συνέβη και με το πηγάδι του Λάππα που βρισκόταν στην δυτική πλευρά του κήπου αλλά και με τη μία από τις τέσσερις δημόσιες βρύσες της πόλης που βρισκόταν μέσα σε αυτόν. Το 1953 στο δυτικό τμήμα του Παυσιλύπου ανεγείρεται υδατόπυργος για την άρδευση του κήπου αλλά και για τον εφοδιασμό με νερό των καταβρεχτήρων του Δήμου που κατέβρεχαν τους τότε χωμάτινους δρόμους της πόλης. Το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα διάφορες προτάσεις κατατίθενται στον τοπικό τύπο για τον εμπλουτισμό και τον ανασχηματισμό του Παυσιλύπου με κάποιες από αυτές να πραγματοποιούνται. Ανάμεσα σε αυτές και δύο πετρόχτιστες λιμνούλες που στο κέντρο τους είχαν συντριβάνια και οι οποίες διατηρήθηκαν μέχρι την τελευταία αναμόρφωση του πάρκου, το 1992.
Ενώ ο κήπος εμπλουτίζεται ως προς την χλωρίδα του, κάποια σημεία περιμετρικά του χάνονται και οικοδομούνται. Στα βορειοδυτικά χτίζεται το δημοτικό σχολείο που υπάρχει μέχρι σήμερα, λίγο παραδίπλα ένα κτίριο το οποίο λειτούργησε καταρχήν ως πολυϊατρείο και μετέπειτα άλλαξε διάφορες χρήσεις (δημαρχείο, λαογραφικός όμιλος Καραγκούνα, δημοτικό ωδείο, δημοτικές υπηρεσίες) και στα νότια θα γκρεμιστεί το περίπτερο του Ανθώνα που επεκτεινόταν σε ένα μέρος επί της οδού Υψηλάντου και θα χτιστεί νέο κτίριο, στο κέντρο του πάρκου, το αναψυκτήριο που υπάρχει σήμερα. Λίγα χρόνια αργότερα θα καταστραφεί και ο Ανθώνας και στη θέση του θα δημιουργηθεί η σημερινή πλατεία Πλαστήρα. Ευτυχώς διάφορα άλλα σχέδια για την περαιτέρω οικοδόμηση κομματιών του κήπου, όπως η κατασκευή λαογραφικού αρχαιολογικού μουσείου στα δυτικά ή η παραχώρηση 1.000 τ.μ. για την ανέγερση τουριστικού ξενοδοχείου του ΕΟΤ, αναβλήθηκαν ή απορρίφθηκαν από το δημοτικό συμβούλιο της πόλης.