Στις αρχές του Δεκέμβρη που μας πέρασε αναρτήθηκαν στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο προς “δημόσια διαβούλευση”, μέχρι στις 4 Φλεβάρη, οι νέες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) των εταιρειών Ανεμοδομική A.E. και Πουνέντης A.E. για τα αιολικά εργοστάσια στην Νιάλα και στο Βοϊδολίβαδο αντίστοιχα. Η εκπόνηση νέων περιβαλλοντικών μελετών ήταν ένα αίτημα που έχει διατυπωθεί εδώ και πολύ καιρό από ένα κομμάτι τους κινήματος υπεράσπισης των Αγράφων, βασιζόμενο στην κοινή λογική, καθώς οι προηγούμενες μελέτες πέρα από σκόπιμες παραλείψεις εμπεριείχαν και ψεύτικα στοιχεία. Στην δημόσια διαβούλευση μπορεί να συμμετάσχει ο οποιοσδήποτε έχει ΑΦΜ – σύλλογος ή ιδιώτης – καθώς είναι προαπαιτούμενο για τη σύνδεσή του στην πλατφόρμα. Παράλληλα τις τελευταίες δύο εβδομάδες τα δημοτικά συμβούλια των δήμων Καρδίτσας και Αγράφων (ομόφωνα) και της Λίμνης Πλαστήρα (με πλειοψηφία) έχουν εκδώσει αποφάσεις απορριπτικές των νέων ΜΠΕ. Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Λιγότερες οι α/γ, ίδια η ισχύς, μεγαλύτερη η καταστροφή
Αυτό που είχε κυκλοφορήσει τον τελευταίο καιρό ευρέως σε τίτλους εφημερίδων και στο διαδίκτυο είναι ότι μειώνεται ο αριθμός των ανεμογεννητριών (α/γ) στα Άγραφα. Αναφορές οι οποίες κατά κάποιον τρόπο έκλειναν το μάτι σε αυτές και αυτούς που διαμαρτύρονται ζητώντας τους να κάνουν ένα βήμα πίσω και να συναινέσουν στα έργα. Τί σημαίνει, όμως, να κάνουμε “ένα βήμα πίσω”; Σημαίνει ότι ήδη οι εταιρείες έχουν κάνει κάποιο βήμα πίσω στους σχεδιασμούς τους; Τα δημοσιεύματα παρέθεταν τα στοιχεία μείωσης των α/γ, από 20 σε 10 στην Νιάλα και από 20 σε 11 στο Βοϊδολίβαδο. Και σταματούσαν κάπου εκεί. Παρακάτω τί είχε;
Η ισχύς των δύο αιολικών εργοστασίων παραμένει ίδια. Και αυτό επιτυγχάνεται με μεγαλύτερες α/γ, σε ύψος (από 78,5 μ. σε 82 μ.), στη διάμετρο του ρότορα (από τα 82 μ. στα 136 μ.) και σε πτερύγια (68 μ. αντί 35,5 μ. του αρχικού σχεδιασμού). Αναπόφευκτα, οι επιφάνειες των πλατειών εγκατάστασης μεγαλώνουν από τα 90 στρέμματα και για τους δύο αιολικούς σταθμούς στα 96,7 στρέμματα, οι εκσκαφές για τις βάσεις τους αυξάνονται και η επιφάνεια σαρώσεώς τους σχεδόν διπλασιάζεται. Στις αρχικές ΜΠΕ στις περιοχές όπου θα γίνουν τα αιολικά εργοστάσια προβλέπονταν “ταπείνωση” των κορυφογραμμών μέχρι και 17 μ., ενώ τώρα που οι πλατείες εγκατάστασης έχουν διπλασιαστεί η “ταπείνωση” αναπόφευκτα θα ξεπεράσει τα 30 μ..
Οι δρόμοι, η ισοπέδωση των πλαγιών και οι κατολισθήσεις
Την ίδια στιγμή τα σχεδόν διπλάσια σε μέγεθος πτερύγια των α/γ θέτουν υπό αμφισβήτηση το αρχικό πλάνο διαπλάτυνσης (ή και ανοίγματος νέων) δρόμων που ήταν στα 5 μέτρα. Οι μεγαλύτεροι δρόμοι σημαίνουν μεγαλύτερες παρεμβάσεις στα βουνά, σε πλαγιές όπου ήδη έχουν βουλιάξει (εάν δεν έχουν κατολισθήσει ολόκληρες) από τα πλημμυρικά φαινόμενα του περασμένου Σεπτέμβρη, σε μία περιοχή που είναι γνωστό ότι τα πετρώματά της αποτελούνται από κατολισθητικό φλύσχη, ο οποίος ονομάζεται έτσι ακριβώς λόγω της υψηλής του τάσης να κατολισθαίνει! Φανταστείτε τώρα σε αυτά τα μέρη δρόμους πλάτους 5 έως 10 μέτρα με κλίσεις 12% όπως αναφέρουν οι περιβαλλοντικές μελέτες (παρόλο που τα εγχειρίδια κατασκευαστών α/γ αναφέρουν ότι η μέγιστη επιτρεπτή κλίση είναι 7% λόγω της αστάθειας των χωμάτινων δρόμων και του μεγάλου όγκου και του βάρους των φορτηγών μεταφοράς του εξοπλισμού). Ήδη πάνω από τον σχεδόν ολοκληρωμένο περιφερειακό δρόμο Νεοχωρίου-Μπελοκομίτη που θα χρησιμοποιηθεί για την μεταφορά των α/γ, στους οικισμούς της Καρίτσας, υπάρχουν συνεχείς κατολισθήσεις, όπως επίσης και στην περιοχή του Βοϊδολίβαδου όπου σχεδιάζεται το ένα αιολικό εργοστάσιο. 15 χιλιόμετρα νέων δασικών δρόμων προβλέπονται να ανοιχτούν (τα 4,5 χλμ. θα είναι από τον Έλατο προς τον αυχένα του Αγ. Νικολάου, σε ένα σημείο κάτω από το Μπορλέρο όπου επίσης τους τελευταίους μήνες υπάρχουν κατολισθήσεις). Η υπογειοποίηση ενός μέρους των γραμμών μεταφοράς του ρεύματος μέχρι την περιοχή του δασικού χωριού προϋποθέτει την διάνοιξη άλλων 14 χλμ. νέων δασικών δρόμων. Και σε σχεδόν 17 χλμ. ήδη υπάρχοντων δασικών δρόμων προβλέπονται παρεμβάσεις, δηλαδή διαπλατύνσεις.
Οι θαμνότοποι που τελικά ήταν δέντρα
Διαβάζοντας τις νέες περιβαλλοντικές μελέτες των εταιρειών, θα μπορούσαμε με ένα μειδίασμα στα χείλη να αναγνωρίσουμε επιτέλους την ικανότητά τους να εντοπίσουν τη διαφορά ανάμεσα στους θαμνότοπους και στα δέντρα και στα έλατα (διαβάστε και τη σχετική συνέντευξη στο 2ο φύλλο της εφημερίδας). Έτσι, λοιπόν, ενώ στις αρχικές μελέτες μας έλεγαν ότι θα κοπούν μόλις 30 έλατα και ότι η υπόλοιπη έκταση είναι χέρσα ή θαμνώδης, τελικά τώρα καταγράφεται η αποψίλωση 1.825 δέντρων (!) – ελατών, δρυών, οξυών, πλατύφυλλων – και καμπόσων εκατοντάδων θάμνων.
Άλλο τα 800 και άλλο τα 1.800 μέτρα
Τα καινούργια μετεωρολογικά δεδομένα πάνω στα οποία στηρίζονται οι περιβαλλοντικές μελέτες προέρχονται από τον μετεωρολογικό σταθμό του φράγματος στη λίμνη Πλαστήρα και από τον βροχομετρικό σταθμό της Πεζούλας. Τα οποία μπορεί να βρίσκονται μόλις 8 χλμ. από το σημείο εγκατάστασης των αιολικών εργοστασίων, ωστόσο μιλάμε για μία υψομετρική διαφοροποίηση από τα 800 μ. που έχει η λίμνη (και 900 μ. η Πεζούλα) στα 1.800 μ. που έχει η Νιάλα (και 1780 μ. το Βοϊδολίβαδο). Θα αναγνωρίσουμε, ωστόσο, στους συντάκτες των μελετών αυτών το ένα μικρό βήμα που κάνουν πιο κοντά στην πραγματικότητα, καθώς οι πρώτες ΜΠΕ στηρίζονταν σε μετεωρολογικά στοιχεία από σταθμό της Λαμίας!
Οικοσυστήματα σε απορρύθμιση
Οι ειδικές οικολογικές αξιολογήσεις (ΕΟΑ) των δύο έργων απλά επιβεβαιώνουν τον κατακερματισμό και την απορρύθμιση των οικοσυστημάτων. Ένας από τους προτεινόμενους τρόπους “προστασίας” των όρνιων (που είναι χαρακτηρισμένα ως κρισίμως κινδυνεύον είδη) από την πρόσκρουση στις α/γ είναι και η απομάκρυνση των νεκρών κτηνοτροφικών ζώων από την περιοχή των αιολικών εργοστασίων. Της βασικής τροφής δηλαδή των όρνιων! Σου στερούμε την τροφή για να σε αναγκάσουμε να βρεις αλλού σπίτι γιατί εδώ ο βιομηχανικός πολιτισμός αποφάσισε να επενδύσει. Την ίδια στιγμή που τα καταγεγραμμένα περιστατικά, από λιγότερο ή περισσότερο κοντινά αιολικά εργοστάσια, αποδεικνύουν ότι τα ηλεκτρονικά συστήματα απομάκρυνσης των πουλιών που εγκαθίστανται στις α/γ δεν λειτουργούν πάντα και καταγράφονται συνεχώς θάνατοί τους. Στις ΕΟΑ δεν καταγράφονται επιπτώσεις στην πανίδα των ασπονδύλων. Γίνεται επίκληση της ελλιπής γνώσης που έχουμε για την οικολογία και την γεωγραφική τους κατανομή, όχι ως πρόκληση για την ανάγκη μελέτης τους και εμπλουτισμού των βάσεων δεδομένων, αλλά ως λόγους που μπορούν απλά να τα παρακάμψουν και να προχωρήσουν στις εργασίες.
Απαραίτητη σημείωση: Διαβάστε την αξιόλογη δουλειά του Δικτύου φορέων και πολιτών για την προστασία των Αγράφων το οποίο “ξεσκόνισε” τις νέες περιβαλλοντικές μελέτες των εταιρειών και τις αποδομεί μέσα από δύο κείμενα παρατηρήσεων (εδώ και εδώ).
Δημοτικά συμβούλια και απόρριψη των ΜΠΕ
Τις τελευταίες δύο εβδομάδες τρία δημοτικά συμβούλια (Καρδίτσας, Λίμνης Πλαστήρα και Αγράφων) ύστερα από σχετικές συνεδριάσεις εξέδωσαν απορριπτικές αποφάσεις επί των νέων περιβαλλοντικών μελετών. Καθώς ο περιβαλλοντικός νόμος που ψηφίστηκε τον περασμένο Μάϊο αναφέρει ότι γνωμοδότηση δύναται να γίνει μόνο από δημόσιους φορείς “το αντικείμενο της αρμοδιότητας των οποίων συνδέεται άμεσα με τα χαρακτηριστικά του αιτούμενου έργου και τις τυχόν επιπτώσεις αυτού στο περιβάλλον”, οι συγκεκριμένες αποφάσεις προφανώς εκφράζουν τους τοπικούς (και ενδο-δημοτικούς) πολιτικούς συσχετισμούς. Και μπορεί το συγκεκριμένο σημείο του νόμου με μία πρώτη ανάγνωση να φαίνεται ανοιχτό σε πολλαπλές ερμηνείες, ωστόσο το Δίκαιο αυτού του τόπου γράφεται από τους από-τα-πάνω και αυτοί έχουν τον πρώτο λόγο στο πώς θα το ερμηνεύσουν και θα το χρησιμοποιήσουν. Εξάλλου, με το πρόσχημα του “ξεπεράσματος” της γραφειοκρατίας που αφορά επενδύσεις σε ΑΠΕ τον τελευταίο λόγο τον έχει ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Περιβάλλοντος. Μιλάμε για το ίδιο άτομο το οποίο πριν από κάποιο καιρό παρέκαμψε το τμήμα Βιοποικιλότητας του υπουργείου (το οποίο αρνούνταν να εγκρίνει την ΕΟΑ) και αποφάσισε ότι τα έργα στα Άγραφα μπορούν να ξεκινήσουν χωρίς νέες περιβαλλοντικές μελέτες. Μιλάμε για το ίδιο άτομο το οποίο με μία ντρίπλα έδωσε άδεια πριν λίγες ημέρες να ξεκινήσουν οι εργασίες εγκατάστασης αιολικού πάρκου στην περιοχή Φραγκάκι της Άνδρου, παρόλο την αρνητική γνωμοδότηση και πάλι του τμήματος Βιοποικιλότητας του υπουργείου, καθώς διανύουμε την αναπαραγωγική περίοδο του σπιζαετού και άλλων αρπακτικών πουλιών.
Από την άλλη, τα συγκεκριμένα έργα αποτελούν “αντικείμενο αρμοδιότητας” για τα τοπικά δασαρχεία. Τα οποία μέχρι στιγμής αδιαφορούν, εάν δεν προμοτάρουν, την καταστροφή των βουνών. Το δασαρχείο Καρπενησίου συνεργάζεται και καλύπτει τους επενδυτές (χαρακτηριστικό παράδειγμα η έκδοση τον Αύγουστο του 2019 παράνομου πρωτόκολλου εγκατάστασης στην Νιάλα για την Ανεμοδομική Α.Ε., χωρίς να έχει εγκριθεί η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση που ήταν προαπαιτούμενο). Και το δασαρχείο Καρδίτσας νίπτει τας χείρας του μέσα από μία δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία που θέλει κάθε χαρτί που έρχεται σε αυτό απλά να υπογράφεται και να επικυρώνεται.
Ανανέωση, Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου: Την 1η του Φλεβάρη, χωρίς να μας επιφυλάσσει καμία έκπληξη σε σχέση με τη μέχρι στιγμής στάση του, ο δασάρχης Καρπενησίου Ι. Καρκάνης γνωμοδοτεί θετικά για την υλοποίηση των έργων. Οι δύο όροι/προϋποθέσεις που συμπεριλαμβάνονται στο σχετικό έγγραφο – ότι οι πλατείες των α/γ δεν περιορίζονται στα 50 χιλιάδες τ.μ. όπως είχε δηλωθεί αρχικά αλλά στα 60 χιλιάδες και ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο για το πού θα ριχτούν τα μπάζα των έργων – στην κρίση του δασάρχη αποτελούν απλά αστερίσκους που μπορούν να προσπεραστούν και η επένδυση να ξεκινήσει.
Μετατοπίσεις των τοπικών μικροεξουσιών
Ο αγώνας για την υπεράσπιση των Αγράφων τα τελευταία δύο χρόνια απασχολεί και έχει συσπειρώσει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των τοπικών κοινωνιών. Αναπόφευκτα θα ενεργοποιήσει και κινήσεις πολιτικού προσοδισμού των τοπικών μικροεξουσιών, με μετατοπίσεις, “αλλαγές στρατοπέδων” και έντεχνες ντρίπλες αποφυγής ευθυνών και ανάληψης συγκεκριμένων ενεργειών.
Στο δημοτικό συμβούλιο της Καρδίτσας ο δήμαρχος Τσιάκος εισηγήθηκε την αντίθεση στις περιβαλλοντικές μελέτες και την συνολική ακύρωση των αιολικών σχεδίων στα Άγραφα, ωστόσο μέχρι σήμερα η δημοπρασία εκτάσεων του δήμου Καρδίτσας (σε Καροπλέσι, Καστανιά και Καταφύγι) για την εγκατάσταση γραμμής μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από τα δύο αιολικά εργοστάσια στα βουνά δεν έχει ακυρωθεί (απλά δεν συνεδριάζει η – νέα – οικονομική επιτροπή για να την επικυρώσει). Την ίδια στιγμή, οι πολιτικοί συνεχιστές του τότε δημάρχου Αλεξάκου, ο οποίος λίγες μέρες πριν τη λήξη της θητείας του το καλοκαίρι του 2019 φρόντισε να δημοπρατήσει τις συγκεκριμένες εκτάσεις, με διμοιρίες ΜΑΤ να αποκλείουν τους εκατοντάδες κατοίκους της πόλης που είχαν συγκεντρωθεί έξω από το δημαρχείο, σήμερα θέλουν όχι μόνο να καταγράφονται ως ενάντιοι στα αιολικά, αλλά να μπορούν να βγάζουν και γλώσσα κιόλας.
Στους ορεινούς δήμους, μέσα από ένα πάνθεον δημόσιων αλληλοκατηγοριών δημοτικών συμβούλων του δήμου Λίμνης Πλαστήρα μαθαίνουμε πώς πρώην (“ανενημέρωτοι”) υπερψηφίσαντες κομματιών των αιολικών έργων μεταλλάχθηκαν σε νύν καταψηφίσαντες. Και στον δήμο Αγράφων δημοτικοί σύμβουλοι γοητευμένοι από τα αντισταθμιστικά οφέλη που πρόσφεραν κάποτε οι εταιρείες μπορούν σήμερα να επιλέξουν το αντίθετο στρατόπεδο καθώς η μπίλια των κοινωνικών αντιδράσεων έχει καθίσει εκεί. Και παραμένει αμετακίνητη.
Ξεπερνώντας τα ψηφίσματα, αυτόνομος αγώνας εδώ και τώρα
Και ενώ αυτή τη στιγμή ασχολούμαστε με τις “αλλαξοφορεσιές” των δημοτικών συμβουλίων οι εργασίες κατασκευής του υποσταθμού της ΔΕΗ στο διάσελο του προφήτη Ηλία στην Αργιθέα (βασικού συνοδού έργου διαφόρων αιολικών πάρκων της γύρω περιοχής) συνεχίζονται, ακόμα και μέσα στο πέπλο της πυκνής ομίχλης που πολύ συχνά καλύπτει την περιοχή. Το παιχνίδι έχει αρχίσει ήδη στα βορειοδυτικά Άγραφα και ο αντίπαλος εμφανίζει μία-μία τις κάρτες του. Οι αδειοδοτήσεις αιολικών πάρκων στην ευρύτερη περιοχή (Τύμπανος, Καζάρμα, Φούρκα-Μασούρι) και οι άδειες εγκατάστασης δύο νέων ανεμομετρικών ιστών στο αλπικό κομμάτι της υψηλότερης κορυφής των Αγράφων, της Καράβας, δείχνουν συγκεκριμένες κατευθύνσεις και προτεραιότητες των επενδυτών.
Εδώ, στους “εραστές των Αγράφων” έχουμε την πεποίθηση ότι ένας αγώνας μπορεί να είναι πολύμορφος. Οι δήμοι και τα συμβούλιά τους μπορούν να ακολουθήσουν τους δικούς τους θεσμικούς δρόμους, να πράξουν από το δικό τους μετερίζι, έχοντας, για ευνόητους λόγους, πολύ συγκεκριμένα όρια. Αυτό που αντιστοιχεί στους ανθρώπους της πόλης, στους ανθρώπους των χωριών, στους ανθρώπους που περιδιαβαίνουν αυτά τα βουνά όλα αυτά τα χρόνια, είναι να οργανώσουν τον δικό τους αυτόνομο αγώνα για την υπεράσπισή τους. Έναν αγώνα που μας θέλει παρόντες και παρούσες στα σημεία της καταστροφής, αποφασισμένους και αποφασισμένες να διακόψουμε τις εργασίες, να υπερασπιστούμε τα βουνά με όλους τους δυνατούς τρόπους.
Σχόλια στη δημόσια διαβούλευση
«Πρόκειται για ένα ενιαίο έργο που αποτελεί αποκορύφωμα του περιβαλλοντικού παραλογισμού που ακολουθείται στην Ελλάδα σχετικά με την εγκατάσταση Αιολικών Σταθμών: αντί να εξαιρείται η εγκατάστασή τους από οικολογικά σημαντικές περιοχές, προωθούνται εκεί κατά προτεραιότητα!», διαβάζουμε στα σχόλια που κατατέθηκαν από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία στο πλαίσιο της δημόσια διαβούλευσης. «Τα Άγραφα, χαρακτηρισμένα ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) του Δικτύου NATURA 2000, αποτελούν τόπο εξαιρετικής σημασίας για την αναπαραγωγή αρπακτικών πουλιών όπως ο Φιδαετός και ο Πετρίτης, αλλά και βασική περιοχή θερινής τροφοληψίας για το Κρισίμως Κινδυνεύον στην ηπειρωτική Ελλάδα Όρνιο. Οι δύο ΑΣΠΗΕ “περικυκλώνουν” τη σημαντικότερη κούρνια των Όρνιων στα Άγραφα: είναι χαρακτηριστικό ότι η ίδια η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ) του έργου αναφέρει μέγιστη καταγραφή 50 Όρνιων στην κούρνια (15-20% του πληθυσμού της ηπειρωτικής Ελλάδας!), ενώ με βάση τις παρατηρήσεις πεδίου η ΕΟΑ υπολογίζει ότι ετησίως λαμβάνουν χώρα 1.474 και 5.845 (!) διελεύσεις Όρνιων αντίστοιχα από τον όγκο σάρωσης των ανεμογεννητριών των δύο ΑΣΠΗΕ».
Η περιβαλλοντική κίνηση «Εξόρμηση για την προστασία του χωριού της Οξυάς» αναφέρει ότι «έχει καταδειχθεί πλήρως ότι οι ΑΠΕ, που κυρίως σήμερα προωθούνται στη χώρα μας (αιολικά, φωτοβολταϊκά, μικρά υδροηλεκτρικά), δε μπορούν, για ξεχωριστούς για την κάθε μορφή λόγους (στοχαστικότητα και μεταβλητότητα, μη δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας, μη επάρκεια υδάτινων πόρων, κ.λ.π.) – να μας δώσουν αυτό που θέλουμε. Και τούτο το ομολογεί – ευθέως μέχρι πριν λίγα χρόνια και εμμέσως, κυρίως, σήμερα, που έχει γίνει αντιληπτό και από τον κοινό κόσμο – και ο ίδιος ο ΑΔΜΗΕ, με τις «Μελέτες Επάρκειας» που εκπονεί, αλλά κι αυτό το ΥΠΕΝ, μέσω του Ενεργειακού Σχεδιασμού για την Ενέργεια και το Κλίμα (το γνωστό ΕΣΕΚ). Επομένως, είναι καιρός να πάψει η (δήθεν) παραγωγή ενέργειας από αιολικά, φωτοβολταϊκά, μικρά υδροηλεκτρικά, ν’ αποτελεί είτε αιτία ανεπανόρθωτης και μη αναστρέψιμης καταστροφής του περιβάλλοντος – που επιχειρείται, μάλιστα, στ’ όνομα, της «προστασίας» του, χάριν και των αδρών επιδοτήσεων – είτε το όχημα για την παραχώρηση και τον έλεγχο του φυσικού και υδάτινου πλούτου της χώρας μας (παραγωγική γη, βουνά, ορεινές πηγές, ρέματα και ποτάμια, κ.λ.π.), με ότι αυτό συνεπάγεται για την επιβίωση και παραπέρα ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα και κάθε άλλης μορφής παραγωγικής δραστηριότητας».
Η Ένωση Αγραφιώτικων Χωριών στο σχολιασμό της στη διαβούλευση, μεταξύ άλλων, επισημαίνει ότι δεν λαμβάνεται υπόψη το ιδιαίτερο ιστορικό και πολιτιστικό υπόβαθρο της περιοχής, το οποίο αποτελεί άυλο πολιτιστικό αγαθό. «Οι βουνοκορφές των Αγράφων χρησιμοποιήθηκαν στο πέρασμα των αιώνων και χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα ως βοσκότοποι από τους Αγραφιώτες και τους Σαρακατσαναίους, των οποίων τα βουνά των Αγράφων αποτελούν κοιτίδα. Η μετακινούμενη κτηνοτροφία Αγραφιωτών και Σαρακατσαναίων είναι αναντίρρητα συνδεδεμένη με τις βουνοκορφές των Αγράφων. Η Μετακινούμενη Κτηνοτροφία εγγράφηκε, κατόπιν αιτήσεως της χώρας μας, στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας (Σύμβαση UNESCO, 2003) κατά τη 14η ετήσια συνεδρίασή της Διακυβερνητικής Επιτροπής (9-14 Δεκεμβρίου 2019, Μπογκοτά, Κολομβία) και έκτοτε προστατεύεται ρητά».
Η Επιτροπή Αγώνα Αγραφιωτών υπενθυμίζει ότι «οι τοπικές κοινωνίες, πλείστοι κοινωνικοί φορείς και απλοί πολίτες έχουν αποδείξει με συνεχείς κινητοποιήσεις και διαβήματα διαμαρτυρίας, ακόμα και στο ίδιο το Υ.Π.ΕΝ., ότι αντιτίθενται στην κατασκευή των εν λόγω ΑΣΠΗΕ και έχουν κατορθώσει να κάνουν γνωστή την αντίθεσή τους σε όλο το πανελλήνιο. Κανένα εμπορικό όφελος και κανένα αντισταθμιστικό μέτρο δεν μπορεί να συγκριθεί με την απώλεια ενός πραγματικού και προστατευμένου με συγκεκριμένες αποφάσεις επίγειου παραδείσου, όπως είναι οι συγκεκριμένοι ορεινοί όγκοι, ενός οικολογικού, ιστορικού, πολιτιστικού αλλά και κοινωνικοοικονομικού πλούτου που είναι αυτή η περιοχή. Στις μέρες μας, σε μια εποχή που όλες οι πανανθρώπινες κοινωνικές αξίες φαίνονται να κατακρημνίζονται, τέτοιους αμόλυντους τόπους, όπως το σύνολο της ορεινής ραχοκοκαλιάς της Πίνδου, οφείλουμε να τους προστατεύουμε ως κόρη οφθαλμού για να μπορέσουμε να βλέπουμε το μέλλον και τις γενιές που έρχονται κατάματα».
Τέλος, η Πρωτοβουλία κατοίκων Αθήνας για την προστασία των Αγράφων σημειώνει ότι «η διαβούλευση κατέδειξε ότι το αφήγημα της «πράσινης ανάπτυξης» έχει πλέον καταρρεύσει και δεν πείθει κανένα, αφού είναι πια ξεκάθαρες οι καταστροφικές και μη αναστρέψιμες συνέπειες της ανεξέλεγκτης εγκατάστασης αιολικών εντός – και εκτός – προστατευόμενων περιοχών. Οι πολίτες γνωρίζουν πλέον ότι το αφήγημα αυτό είχε και έχει σαν μοναδικό σκοπό να ικανοποιήσει την αδηφάγο όρεξη μιας κερδοσκοπικής “κάστας”».