Οριστικό τέλος στα σχέδια της Ελλάκτωρ για εγκατάσταση δύο αιολικών εργοστασίων στην καρδιά των Αγράφων, στην Νιάλα και στο Βοϊδολίβαδο, έθεσε με την απόφαση 2365/2022 στις αρχές Δεκεμβρίου του 2022 το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το ΣτΕ κλήθηκε να αποφασίσει επί της προσφυγής που είχε καταθέσει η εταιρεία εναντίον της απόρριψης της περιβαλλοντικής αδειδότησής της από τον γενικό διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠ.ΕΝ., Κώστα Δημόπουλου.
«Η εξέταση των αθροιστικών-συνεργιστικών επιπτώσεων με την ΜΠΕ και την Ε.Ο.Α. ήταν ανεπαρκής. Η πλημμέλεια αυτή αρκεί από μόνη της να δημιουργήσει εύλογη αβεβαιότητα για την επιρροή του έργου στην ακεραιότητα του οικοτύπου», αναφέρεται μεταξύ άλλων στην απόφαση του Συμβουλίου, το πλήρες κείμενο της οποίας αναμένεται να καθαρογραφεί και να δημοσιευτεί τους επόμενους μήνες.
Ο αγώνας υπεράσπισης της Νιάλας και του Βοϊδολίβαδου έχει και μία μη νομική εξιστόρηση «της εύλογης αβεβαιότητας για την επιρροή του έργου στην ακεραιότητα του οικοτύπου». Πώς τοπικοί κοινοτάρχες αποσιώπησαν αυτό που έρχονταν. Πώς τα δασαρχεία συνεργάστηκαν στην καταστροφή πιστεύοντας ότι κανείς δεν θα ασχοληθεί. Πώς η αστυνομία τρομοκρατούσε αγωνιζόμενους κατοίκους εισβάλλοντας σε μαντριά και απειλώντας τους με σχηματισμό δικογραφιών. Πώς το υπουργείο Περιβάλλοντος έκανε τα στραβά μάτια στις περιβαλλοντικές παραλείψεις και πώς ο υπουργός Ανάπτυξης απειλούσε όποιον θα στεκόταν εμπόδιο στην πορεία του έργου. Πώς ο ίδιος γενικός διευθυντής, ο Κ. Δημόπουλος, που το φθινόπωρο του 2019 αποφάσιζε ότι δεν χρειαζόταν Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για τα έργα στην Νιάλα, δυο χρόνια μετά απέρριπτε την περιβαλλοντική αδειοδότηση της εταιρείας.
Ανακοίνωση του Δικτύου Φορέων και Πολιτών
Το Δίκτυο Φορεών και Πολιτών για την προστασία των Αγράφων χαιρετίζει την απόφαση το ΣτΕ και καλεί τους συμπολίτες και τις συμπολίτισσες σε συστράτευση για τη σωτηρία της ορεινής φύσης που είναι πολύτιμο κεφάλαιο για την ευημερία των τοπικών κοινωνιών. Αναλυτικά η ανακοίνωση:
“Μετά από πολυετή και πολυεπίπεδο αγώνα ευοδώθηκαν οι νομικές ενέργειες δεκάδων πολιτών και των σωματείων Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Καρδίτσας, Ορειβατικός Σύλλογος Αγράφων, Πεζοπορικός Φυσιοδιφικός Σύλλογος Καρπενησίου, Ελληνική Ορθολογική Εταιρεία, «Καλλιστώ»-Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Άγρια Ζωή και τη Φύση. Ο αγώνας αυτός έτυχε συμπαράστασης χιλιάδων άλλων πολιτών, κινημάτων και συλλογικοτήτων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Δήμων Αγράφων, Καρδίτσας και Λίμνης Πλαστήρα.
Το «Δίκτυο» ευχαριστεί θερμά όσους πίστεψαν και βοήθησαν με το έργο τους, σε έναν αγώνα για την προστασία των βουνών μας, που αν και φαίνονταν ουτοπικός μας οδήγησε τελικά στην μεγάλη αυτή νίκη.
Η απόφαση είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για την συνέχιση του αγώνα και των παρεμβάσεων για το σύνολο των Αγράφων και των ελληνικών βουνών που απειλούνται από την στρεβλή αντίληψη και πολιτική που ακολουθείται από την πολιτεία για την πράσινη ανάπτυξη. Ειδικά στην περιοχή των Αγράφων, παρά τη σταθερή παρέμβαση του Δικτύου και άλλων φορέων, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να εγκριθούν δεκάδες αιολικά «πάρκα» με πρώτη την περίπτωση του ορεινού όγκου Βουτσικάκι – Καζάρμα που δεσπόζει πάνω από την λίμνη Πλαστήρα!
Το Δίκτυο καλεί τους συμπολίτες και τις συμπολίτισσες σε συστράτευση για τη σωτηρία της ορεινής φύσης που είναι πολύτιμο κεφάλαιο για την ευημερία των τοπικών κοινωνιών. Είναι επιτακτική η αναθεώρηση της ελληνικής νομοθεσίας, όπως το Χωροταξικό Πλαίσιο των ΑΠΕ (2008) και το νομοσχέδιο Επιτάχυνσης των ΑΠΕ (2009), που έστησαν το σκηνικό της άκριτης εκμετάλλευσης του φυσικού αποθέματος. Μια αλόγιστη παραχώρηση αδειών σε επενδυτικά σχέδια για αιολικά πάρκα και λεηλασία των βουνών με fast track διαδικασίες, με τεράστιο κόστος στη φυσική, τοπική και τουριστική ταυτότητα και δραματικό οικολογικό αποτύπωμα, την ώρα που όχι μόνο έχουμε πιάσει τον υποτιθέμενο στόχο εγκατεστημένης ισχύος από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αλλά και η ήδη εγκατεστημένη ισχύς είναι υπέρμετρη για τις ανάγκες του εθνικού συστήματος ενέργειας.
Είναι φανερό ότι, την στιγμή που η Ελλάδα έχει ήδη πετύχει τους στόχους για την πράσινη ενέργεια, η ασύστολη ανάπτυξη αιολικών πάρκων γίνεται με μοναδικό σκοπό την εκμετάλλευση Εθνικών και Ευρωπαϊκών πόρων για το όφελος ολίγων. Απεναντίας, η Ελλάδα οφείλει να ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων χωρών που βάζουν φραγμό στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος κατανοώντας τις συνέπειες εγκατάστασης του βιομηχανικού τύπου ΑΠΕ σε παρθένα ορεινά και νησιωτικά τοπία.
Ας ελπίσουμε ότι η υπόσχεση του πρωθυπουργού κατά την πρόσφατη επίσκεψη στην Αργιθέα για αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης στην ορεινή ζώνη είναι απόδειξη ότι το ηχηρό μήνυμα της κοινωνίας έχει προβληματίσει τους ασκούντες την ενεργειακή πολιτική της χώρας.
Έτσι είναι επιτακτική η επανεξέταση και ακύρωση όλων των σε ισχύ Βεβαιώσεων Παραγωγής για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί περιβαλλοντική αδειοδότηση. Η απόφαση του ΣτΕ είναι μια μεγάλη νίκη για την προστασία των Αγράφων. Ο αγώνας συνεχίζεται…
Ανακοίνωση της Ανοιχτής Συνέλευσης
Η Ανοιχτή Συνέλευση σε ανακοίνωσή της αναφέρει ότι πέρα από τις προτεραιότητες των εταιρειών, τις συνδιαλλαγές τους με το υπουργείο και το μεταξύ τους ανταγωνισμό, αν για κάτι πρέπει να είμαστε σίγουροι, είναι ότι, για να είναι νικηφόρος ο αγώνας, πρέπει να υπερβεί την αστική νομιμότητα, η οποία αυτή τη στιγμή συντεταγμένα ισοπεδώνει τον Τύμπανο και ολόκληρη την Ελλάδα. Η ανακοίνωσή της αναλυτικά:
Το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), με τις υπ’ αρ. 2365, 2366/ 2022 αποφάσεις του, απέρριψε την προσφυγή των εταιριών ενάντια στην απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΝ, που ακύρωνε τις άδειες για τους δυο αιολικούς σταθμούς στα Άγραφα. Πρόκειται για δύο αιολικά εργοτάξια (σε Νιάλα και Βοϊδολίβαδο) ισχύος 40MW και 46MW στους Δήμους Καρδίτσας, Λίμνης Πλαστήρα και Αγράφων, των εταιριών «ΑΝΕΜΟΔΟΜΙΚΗ ΑΕΕ» και «ΠΟΥΝΕΝΤΗΣ ΑΕΕ», θυγατρικών της ΕΛΛΑΚΤΩΡ.
Αναγνωρίζουμε αυτή την απόφαση ως θετική, κυρίαρχο ρόλο για τη λήψη της οποίας έχει διαδραματίσει ο πολύμορφος αγώνας που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια ενάντια στην «Πράσινη Ανάπτυξη», την πολιτική των ερημώσεων και την καταλήστευση του κοινωνικού πλούτου από το κεφάλαιο, τους ομίλους ενέργειας, με τη συνδρομή βεβαίως των εκάστοτε κυβερνήσεων· ένας αγώνας, που ορθώνεται απέναντι στα σχέδια της πολιτικής και οικονομικής ελίτ και επιχειρεί να μπλοκάρει κάθε εργασία, σε όλα τα πεδία των μαχών, από τις αίθουσες των δημοτικών συμβουλίων έως τις βουνοκορφές. Το πογκρόμ βίας και διώξεων που έχει εξαπολυθεί εναντίον του μαχητικού κινήματος υπεράσπισης της γης και της ελευθερίας, με ιδιαίτερη βιαιότητα στην περιοχή μας, αποτελεί τη μεγαλύτερη απόδειξη πως ο κρατικός μηχανισμός είναι ενοποιημένος στην υπεράσπιση των επενδυτικών σχεδιασμών.
Δεν ξεχνάμε την ομόφωνη αθώωση από το τριμελές πλημμελειοδικείο Καρδίτσας των 4 κατηγορούμενων συναγωνιστών μας. Η δίκη εξέταζε τα γεγονότα που εκτυλίχτηκαν τον Αύγουστο του 2019 στο Δημαρχείο Καρδίτσας, κατά τη συνεδρίαση της οικονομικής επιτροπής και αφορούσε τα παραπάνω αιολικά. Η έκβαση της δίκης δεν καθορίστηκε μόνο εντός του δικαστηρίου, αλλά διαμορφώθηκε και από τους συντριπτικούς κοινωνικούς συσχετισμούς που αναδεικνύουν τον καταστροφικό χαρακτήρα των έργων για την κοινωνία και τη φύση. Αυτούς τους συσχετισμούς οφείλουμε να λάβουμε υπόψη, αναζητώντας τα μέσα εκείνα που θα τους κάνουν να εκφραστούν και να επιβληθούν. Παράλληλα, βέβαια, δεν ξεχνάμε και τις δύο δίκες που θα γίνουν τον Ιούνιο του 2023 και αφορούν αμφότερες την υπεράσπιση του Τυμπάνου.
Ωστόσο, με την απορριπτική απόφαση του ΣτΕ για τα δύο αιολικά πάρκα στη Νιάλα και το Βοϊδολίβαδο διάφορες, κυρίως θεσμικές, δυνάμεις έχουν αρχίσει να πανηγυρίζουν. Οι συγκεκριμένες δυνάμεις δεν αξιοποιούν την παραπάνω απόφαση για τη γιγάντωση του αγώνα ενάντια στα αιολικά πάρκα στα Άγραφα, αλλά για την καθήλωσή του σε μια ατελείωτη και καταστροφική αναμονή καθώς και την ένταξή του στο ναρκοθετημένο θεσμικό πεδίο. Ο περιορισμός του αγώνα στο θεσμικό πεδίο παροπλίζει τις κοινωνικές αντιστάσεις και τις καθηλώνει. Δεν έχουμε καμία αυταπάτη σχετικά με τους θεσμούς, είτε αυτοί έχουν να κάνουν με τη δικαιοσύνη είτε με την τοπική αυτοδιοίκηση. Στην πραγματικότητα, εντάσσουν τον αγώνα σε έναν δρόμο διαπραγμάτευσης που θα βγει αδιέξοδος. Η στενή ενσωμάτωση του αγώνα σε θεσμικό πλαίσιο και ο περιορισμός των μέσων του αποκλειστικά σε νομικό πεδίο απέναντι στο κράτος και τους επενδυτές, δεν είναι παρά η καταδίκη των βουνών των Αγράφων.
Προφανώς, η αρχική απορριπτική πρόταση του ΥΠΕΝ για τα δύο αιολικά πάρκα σε Νιάλα και Βοϊδολίβαδο και η τελική απόρριψη του ΣτΕ στις προσφυγές των εταιριών δεν σχετίζεται με την ευαισθησία του κρατικού μηχανισμού για τα βουνά και το περιβάλλον. Άλλωστε, το αντιπεριβαλλοντολογικό νομοσχέδιο Χατζηδάκη και οι πρόσφατες οδηγίες της Ευρωπαϊκής επιτροπής για επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων σε επενδύσεις στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) δείχνουν την κατευθυντήρια γραμμή της Ε.Ε. και του κράτους.
Ακόμα, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η εικόνα με δεκάδες αδειοδοτήσεις να βγαίνουν διαρκώς αλλά και η μετατροπή ολόκληρης της χώρας σε ένα απέραντο εργοτάξιο, με τους καπιταλιστές να επικαλούνται την «προστασία» του περιβάλλοντος, που περνάει μέσα από την καταστροφή του, για να υπερασπιστούν τα έργα και τα κέρδη τους.
Την ίδια ώρα που διάφορες δυνάμεις «χτυπούν παλαμάκια» για την εξέλιξη των αιολικών πάρκων σε Νιάλα και Βοϊδολίβαδο, σε ένα άλλο βουνό των Αγράφων, τον Τύμπανο, σε μία περιοχή επίσης μεγάλης οικολογικής σημασίας και φυσικού κάλλους, που απλώς έτυχε να βρίσκεται ελάχιστα χιλιόμετρα εκτός της περιοχής NATURA, έχει επέλθει η καταστροφή με έξι ανεμογεννήτριες να έχουν συναρμολογηθεί και άλλες δύο να κατασκευάζονται. Παράλληλα, τουλάχιστον οκτώ ακόμα ΑΣΠΗΕ στον ευρύτερο ορεινό όγκο των Αγράφων έχουν υποβληθεί σε αδειοδότηση τον τελευταίο χρόνο και παραμένει άγνωστο αν και πότε θα υποβληθούν σε αδειοδότηση οι επιπλέον δεκάδες ΑΣΠΗΕ με βεβαίωση παραγωγού… Σημειώνουμε δε ότι η Καζάρμα και η Καράβα απειλούνται άμεσα.
Είναι φανερό ότι ο αγώνας ενάντια στην καταστροφή των Αγράφων και τη λεηλασία τους δεν θα κερδηθεί μέσα σε καμία αίθουσα διαβουλεύσεων. Η εμπιστοσύνη στις δικές μας δυνάμεις, στις δυνάμεις του λαϊκού παράγοντα, η οργάνωση από τα κάτω, ο συντονισμός και ο πολύμορφος αγώνας απέναντι σε κράτος και επενδυτές είναι ο μόνος δρόμος για να μπλοκάρουμε τη λεηλασία των Αγράφων. Και να θυμόμαστε ότι ο δρόμος χωράει πολλούς, ενώ το κοινοβούλιο, τα δημαρχεία και οι δικαστικές αίθουσες λίγους.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε τις προτεραιότητες των εταιρειών με τις χιλιάδες αδειοδοτήσεις, τις συναλλαγές τους με το υπουργείο και τον μεταξύ εταιρειών ανταγωνισμό. Αν για κάτι είμαστε σίγουροι, είναι ότι, για να είναι νικηφόρος ο αγώνας, πρέπει να υπερβεί την αστική νομιμότητα, η οποία αυτή τη στιγμή συντεταγμένα ισοπεδώνει τον Τύμπανο και ολόκληρη την Ελλάδα.
Να βρεθούμε, λοιπόν, και το επόμενο διάστημα στους δρόμους. Καλούμε όλους τους κατοίκους της Καρδίτσας και των χωριών των Αγράφων να συμβάλλουν με όποιον τρόπο νομίζουν καλύτερο στην ενίσχυση και τη μαζικοποίηση του αγώνα. Για να σταματήσει κάθε εργασία, για να αποσυρθεί κάθε σχέδιο για αιολικά στα Άγραφα, για να παύσουν όλες οι διώξεις.
Έχουμε το δίκιο με το μέρος μας και πρέπει να νικήσουμε.
Ανακοίνωση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας
Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία είναι μία από τις οργανώσεις που είχε συμμετάσχει στις κινητοποιήσεις στο πεδίο αλλά και στις νομικές ενέργειες για την υπεράσπιση των Αγράφων. Στην ανακοίνωσή της με τον εύγλωττο τίτλο “Agrafa_saved (?)” αναφέρει:
Αίσιο τέλος φαίνεται να μπαίνει στη δεκαετή περιπέτεια για τη διάσωση του εμβληματικού αυχένα της Νιάλας, στην καρδιά της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (περιοχή NATURA 2000) των Aγράφων, με πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο κλήθηκε να κρίνει τη νομιμότητα της απόφασης της αρμόδιας Διεύθυνσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας βάσει της οποίας απορρίφθηκε ο νέος σχεδιασμός των έργων και αποφάνθηκε θετικά ως προς αυτή, καθιστώντας έτσι αδύνατη την εκτέλεση των σχεδιαζόμενων έργων. Η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, πιστή στον καταστατικό της σκοπό και στην υπόσχεση που έχει δώσει για ένα καλύτερο μέλλον για τα πουλιά, τη φύση και τον άνθρωπο, συμμετείχε στις σχετικές δίκες μαζί με πλήθος φορέων και συλλογικοτήτων.
Ασφαλώς πρόκειται για μια λαμπρή στιγμή του περιβαλλοντικού αγώνα, η οποία αξίζει ιδιαίτερης μνείας! Πρόκειται για εξέλιξη που μπορεί και πρέπει να αποτελέσει οδηγό και για άλλα έργα ΑΣΠΗΕ που βρίσκονται υπό αξιολόγηση σε κορυφές των Αγράφων, όπως στη γειτονική Καζάρμα και στην (ψηλότερη κορυφή των Αγράφων!) Καράβα.
[…] Οι πολύ σημαντικές αυτές αποφάσεις του ΣτΕ, αν και κλείνουν ένα μέτωπο που απειλούσε με τον πιο ευθύ τρόπο την ακεραιότητα της ΖΕΠ των Αγράφων και τα προστατευόμενα σε αυτή πουλιά, δεν συνεπάγονται αυτόματα τη διάσωση των Αγράφων από τα Αιολικά. Αυτή ακριβώς την περίοδο εγκαθίστανται ανεμογεννήτριες στον αυχένα του Τύμπανου και σε υψόμετρο 1.500 μέτρων (!), σε μία περιοχή επίσης μεγάλης οικολογικής σημασίας και φυσικού κάλλους, που απλά έτυχε να βρίσκεται ελάχιστα χιλιόμετρα εκτός της περιοχής NATURA. Παράλληλα, τουλάχιστον οκτώ (8) ακόμα ΑΣΠΗΕ στον ευρύτερο ορεινό όγκο των Αγράφων έχουν υποβληθεί για αδειοδότηση τον τελευταίο χρόνο και παραμένει άγνωστο αν και πότε θα υποβληθούν για αδειοδότηση οι ακόμα δεκάδες ΑΣΠΗΕ με βεβαίωση παραγωγού.
Αξίζει, επίσης να σημειωθεί πως οι εν λόγω αποφάσεις έρχονται σε μία κρίσιμη στιγμή κατά την οποία τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης λαμβάνουν νομοθετικά μέτρα για την ταχεία αδειοδότηση των έργων ΑΠΕ, υπό το πρόσχημα των πρόσφατων γεωπολιτικών εξελίξεων, αψηφώντας όσα έχουν κατακτηθεί βάσει των Οδηγιών για τη φύση.
Για τέσσερα χρόνια ο πολύμορφος αγώνας υπεράσπισης της Νιάλας και του Βοϊδολίβαδου τον έφερε πανελλαδικά στο κέντρο των περιβαλλοντικών αγώνων, τον έκανε ορατό, προκαλώντας θεσμικές μετατοπίσεις τόσο σε τοπικό όσο και σε κεντρικό επίπεδο. Αλλά δυστυχώς, την ίδια στιγμή που τα μάτια, τα πόδια και τα χέρια μας είχαν επικεντρωθεί εκεί, στα βορειοδυτικά Άγραφα, στον Τύμπανο, οι σχεδιασμοί προχωρούσαν με αργά αλλά σταθερά βήματα, στήνοντας μία κομβική υποδομή (τον υποσταθμό της ΔΕΗ, με τον οποίο προβλέπεται να συνδεθεί το σύνολο των αιολικών της ευρύτερης περιοχής) και το πρώτο αιολικό εργοστάσιο στα Άγραφα που κάποτε ήταν απάτητα.